Cây dương xỉ được biết đến là một trong những loài thực vật có mạch sớm nhất xuất hiện trên Trái Đất. Chúng đã tồn tại từ hơn 300 triệu năm trước với hơn 12.000 loài khác nhau và vẫn còn sinh sống cho đến ngày nay. Dương xỉ có khả năng thích nghi và sinh sản vô cùng đặc biệt, giúp chúng tồn tại qua nhiều thời kỳ khắc nghiệt. Chúng ta cùng tìm hiểu những điều thú vị về cây dương xỉ và cách sinh sản độc đáo của cây dương xỉ nhé!
XEM THÊM:
7 Loại Cây Sâm Đất công dụng và hình ảnh chi tiết
Uống lá cây gì để hạ huyết áp? 9 thần dược giúp hạ huyết áp nhanh chóng
Nguồn gốc và đặc điểm cây dương xỉ
Cây dương xỉ có nguồn gốc từ thời kỳ Đại Cổ Sinh. Chúng là một nhóm thực vật thân gỗ lớn, chiều cao có thể lên đến hàng chục mét, phát triển mạnh mẽ ở các khu rừng nhiệt đới.
Tuy nhiên, do quá trình biến đổi khí hậu và các yếu tố môi trường, một phần cây dương xỉ cổ đại đã bị tuyệt chủng và một phần tồn tại đến ngày nay.
Các nhà khoa học chia cây dương xỉ hiện đại thành 4 nhóm chính:
- Dương xỉ mộc: Là nhóm gần giống với dương xỉ cổ đại nhất có kích thước cao lớn nhất
- Dương xỉ tòa sen: Có lá hình quạt, gân lá lông chim
- Dương xỉ lớp quyết lá thông: Lá hẹp dài như lá thông
- Dương xỉ thường: Lá có nhiều hình dạng, kích thước khác nhau
Có thể kể đến tên nhiều loại cây dương xỉ khác nhau trong các nhóm gồm:
- Dương xỉ thân gỗ (Dương xỉ cổ đại) cao 1 đến 4 mét trồng ngoài vườn, trước nhà.
- Dương xỉ đuôi lươn cao 15cm
- Dương xỉ lá đôi
- Dưỡng xỉ Mỹ
- Dương xỉ Asplenium
- Dương xỉ tóc thần
- Măng tây dương xỉ
- Dương xỉ Kangaroo
- Dương xỉ ổ rồng
- Dương xỉ chân thỏ
- Dương xỉ 3 màu
- Dương xỉ nam cực
- Dương xỉ Nhật
- Dương xỉ đà diều
- ….
Cây dương xỉ sinh sản như thế nào?
Nhiều người không thấy cây dương xỉ ra hoa, kết quả hay có hạt nên mọi người có chung thắc mắc là cây dương xỉ sinh sản như thế nào? Cây dương xỉ có khả năng sinh sản đặc biệt nên họ dương xỉ sinh trưởng và phát triển rất mạnh mẽ và đa dạng. Cây dương xỉ sinh sản bằng 2 hình thức đó là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
Cây dương xỉ có thể sinh dưỡng từ thân, rễ, lá hình thành các túi bào tử. Các túi bào tử khi chín thì thì phát tán, giảm nhiễm (phân tách) và chúng bắt dầu nảy mầm tạo ra nguyên tán lưỡng tính hoặc đơn tính rồi phát triển thành cây. Chu trình phát triển cá thể mới này của chúng gọi là sinh sản lưỡng tính. Chúng mở rộng nơi phát triển nhờ gió, nước, mưa, các loài động vật và nhiều tác động tự nhiên khác.
Tac dụng của cây dương xỉ?
Ở nhiều khu vực trên thế giới, cây dương xỉ có nhiều loại khác nhau nên cũng có nhiều tác dụng như làm thuốc chữa bệnh, thức ăn, làm cảnh, quà tặng.
Cây Dương Xỉ dùng để làm cảnh
Dương xỉ là một trong những loài cây được yêu thích để trồng trong nhà và văn phòng làm cây cảnh. Có rất nhiều lý do khiến dương xỉ trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều người:
- Dễ trồng, chăm sóc đơn giản
- Sinh trưởng nhanh, dễ nhân giống bằng chồi con
- Có nhiều loại lá đa dạng: xù xì, thuôn dài, hình tim… tạo vẻ đẹp riêng
- Lá xanh tươi quanh năm, ý nghĩa phong thủy tốt
- Có khả năng thanh lọc không khí, hấp thụ các chất độc hại
- Chiều cao vừa phải, có thể đặt ở nhiều vị trí: bàn làm việc, kệ sách, bàn ăn…
Một số loài dương xỉ phổ biến được dùng làm cây cảnh gồm: dương xỉ thân gỗ, dương xỉ lá đôi, dương xỉ tóc thần, dương xỉ Boston, dương xỉ xù xì…
Cây dương xỉ trị bệnh gì?
Trong Đông y, dương xỉ được xem là vị thuốc quý có tác dụng chữa nhiều bệnh, đặc biệt là các bệnh về xương khớp:
- Trị đau nhức xương khớp, đau lưng, đau thắt lưng, đau đầu gối.
- Hỗ trợ điều trị bệnh thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp.
- Giảm triệu chứng của bệnh gút, sưng phù, đau nhức.
- Chữa trị chấn thương, bong gân, trật khớp.
Cây dương xỉ làm thức ăn
Một số loài dương xỉ non khá mềm, giòn có thể dùng làm rau xanh hoặc nấu canh. Nhiều nước trên thế giới như Indonesia, Nhật Bản, Nepal, Ấn Độ, …được chế biến bằng cách xào, muối chua, xốt, salad, món trộn với cơm.
Cây dương xỉ hợp mệnh gì?
Theo phong thủy, trong 5 mệnh ngũ hành thì màu xanh của dương xỉ thuộc hành Mộc do vậy:
- Người mệnh Mộc sẽ rất hợp với chậu dương xỉ, mang lại may mắn, sức khỏe dồi dào.
- Mệnh Hỏa cũng nên trưng dương xỉ để tương sinh tài lộc.
- Người mệnh Thổ, Kim có thể đặt dương xỉ làm cảnh để cân bằng năng lượng.
- Riêng mệnh Thủy không nên đặt nhiều cây dương xỉ.
Tóm lại cây dương xỉ có hợp với mệnh Mộc nhất với ý nghĩa mang nhiều may mắn, sức khỏe dồi dào.
Cách trồng cây dương xỉ như thế nào?
Cây Dương xỉ có giá trị nhất định nên loại cây này cũng được nhiều người lựa chọn trồng để phát triển kinh tế. Đặc thù của loại cây này là dễ trồng, dễ nhân giống và chúng ta có thể trồng dương xỉ trong chậu đất, trồng thủy sinh hoặc nuôi trồng bên vườn ươm trồng.
Cách trồng trong chậu
- Chọn chậu có kích thước phù hợp với giống dương xỉ. Đất trồng nên xốp, thoáng khí, giàu dinh dưỡng.
- Lấy mầm non hoặc chồi con tách ra từ cây mẹ để trồng. Đặt vào chậu sao cho rễ chạm đất.
- Tưới nước đều đặn, nhẹ nhàng, tránh úng nước. Đặt chậu nơi có ánh sáng chiếu gián tiếp.
- Sau 1-2 tuần, cây sẽ mọc rễ và phát triển. Duy trì tưới nước đủ ẩm, cắt tỉa lá héo để dương xỉ khỏe mạnh.
Cách trồng dương xỉ thủy sinh
- Chọn dương xỉ thuộc dòng thủy sinh có rễ dài, khỏe. Cố định cây vào giá, phiến đá rồi thả vào bể nước.
- Duy trì mực nước phù hợp, tránh mất nước và thêm chất dinh dưỡng vào nước định kỳ.
- Sau 1-2 tháng, dương xỉ sẽ mọc rễ và phát triển tốt trong môi trường nước.
Trông cây dương xỉ ngoài vườn
Làm đất tơi xốp phần đất có kích thước vừa đủ thành luống hoặc, bầu đất, trộn phân hữu cơ và hỗn hợp đất lại với nhau. Sau đó cẩn thận đặt nhẹ bầu đất vào hố và lắp lại, cho một ít phân hữu cơ và xơ dừa để cây hấp thu tốt chất dinh dưỡng, giữ ẩm và làm mát cây, thoát nước tốt.
Lưu ý cách chăm sóc cây dương xỉ
Để dương xỉ phát triển tốt, cần lưu ý một số điều trong quá trình chăm sóc:
- Đảm bảo cung cấp đủ ánh sáng và độ ẩm. Tưới nước đều đặn, tránh để cây khô héo.
- Sử dụng đất giàu dinh dưỡng, thoáng khí. Bón phân cân đối định kỳ.
- Cắt tỉa thường xuyên, loại bỏ lá úa vàng, khô héo để kích thích ra lá non.
- Kiểm tra phát hiện sâu bệnh để xử lý kịp thời, tránh lây lan.
5 câu hỏi về cây dương xỉ có thể bạn chưa biết
1. Dương xỉ sinh sản bằng hạt hay vô tính?
- Dương xỉ sinh sản bằng cả hai phương thức vô tính và hữu tính.
- Sinh sản vô tính diễn ra thông qua bào tử, giúp dương xỉ phát tán và nhân lên nhanh chóng.
- Sinh sản hữu tính thông qua giao tử tạo thành hợp tử, hình thành cây con mới.
2. Dương xỉ có hoa, quả và hạt hay không?
- Dương xỉ không tạo ra hoa, quả và hạt giống.
- Chúng sử dụng bào tử và giao tử để nhân giống thay vì hạt.
- Bào tử nảy mầm tạo ra cây con mới giống với cây mẹ.
3. Cây dương xỉ sống được bao lâu?
- Tuổi thọ của dương xỉ rất khác nhau tùy theo loài.
- Các loài dương xỉ lá lớn thường sống được vài năm.
- Dương xỉ thân gỗ có thể sống hàng chục năm, thậm trí hàng trăm năm.
4. Tại sao dương xỉ lại sinh sản chủ yếu bằng vô tính?
- Sinh sản vô tính có khả năng giúp dương xỉ nhân lên nhanh chóng.
- Bào tử có thể phát tán xa bởi gió, nước… giúp lan rộng phạm vi sinh sống.
- Sinh sản vô tính giữ nguyên đặc tính di truyền của cây mẹ.
- Đây là cách thích nghi để tồn tại qua hàng triệu năm của dương xỉ.
5. Làm thế nào để nhân giống dương xỉ tại nhà?
Có 2 cách nhân giống dương xỉ phổ biến:
- Nhân bằng chồi con: Tách nhẹ các chồi non ra khỏi thân cây mẹ để trồng riêng.
- Nhân bằng bào tử: Lấy các lá có bào tử chín rụng vào đĩa/khay nước. Bào tử nảy mầm thành cây con.
Trên đây Tingenz đã cung cấp đầy đủ thông tin về Cây dương xỉ bao gồm nguồn gốc, đặc điểm, khả năng sinh sản, tác dụng, mệnh hợp với dương xỉ và nhưng câu hỏi có thể bạn chưa biết. Đây cũng là kiến thức quan trọng trong môn sinh học. Vì vậy mong các bạn học sinh sẽ ghi nhớ về loại cây đã tồn tại lâu bậc nhất trên trái đất.